Co musisz wiedzieć o parametrach światła

Parametry światła – i wszystko jasne!

Z pewnością zdajesz sobie sprawę, jak wiele zmienia odpowiednie oświetlenie wnętrza. Światło potrafi być zarówno przytulne jak i bezlitosne. Potrafi koić nerwy, jak i razić w oczy nieprzyjemnym, zimnym strumieniem. Potrafi zapraszać do wnętrza i pomagać w odpoczynku lub wywoływać nieprzyjemne, szpitalne skojarzenia. Dobierając żarówkę do wnętrza, a także do konkretnych zadań jakie ma spełniać, warto sprawdzić jej parametry, określone na opakowaniach żarówek lub samym produkcie. Zobacz, na co zwrócić uwagę, by światło w Twoim domu, było po Twojej stronie.

Wskaźnik Oddawania Barw CRI

Współczynnik oddawania barw (z ang. Colour Rendering Index) wyrażany jest w „Ra” i informuje użytkownika o tym, w jaki stopniu dane źródło światła oddaje naturalne kolory otaczających nas przedmiotów. Im współczynnik ten jest wyższy – jego maksymalna wartość to 100 – tym lepiej odwzorowane są w kolory i tym bardziej naturalne się wydają. Odpowiednio – im niższy współczynnik Ra, tym bardziej wyblakłe i „sztuczne” będą wydawać się nam otaczające nas barwy. Jak dobierać CRI do rodzaju i funkcji oświetlanych pomieszczeń?

Bardzo wysokie CRI 90+ - zalecane jest do pomieszczeń i prac, w których najważniejsze jest rozróżnianie barw i ich jak najlepsze odwzorowywanie - w salach zajęć plastycznych, galeriach sztuki  lub pracowniach artystycznych, w sklepach z farbami, tekstyliami, gabinetach kosmetycznych i stomatologicznych, w przemyśle poligraficznym.

CRI  80 – 90 - zalecane do pracy biurowej, w salach szkolnych i na uczelniach, a także w większości prac we wnętrzach oraz miejscach, w których ludzie przebywają przez dłuższy czas. Ta wysokość CRI sprawdzi się także na wystawach sklepowych i przy prezentacji produktów, które przy niższym wskaźniku oddawania barw niż 80, wyraźnie stracą w oczach klientów.

Żarowe źródła światła takie jak żarówki lub halogeny potrafią mieć maksymalną wartość CRI - czyli 100, natomiast źródła światła typu LED mają „luki” w widmie, dlatego też ich CRI nie ma wartości maksymalnej, tylko mniejszą – najczęściej 75-90.

• W codziennym życiu, w oświetleniu domu czy mieszkania wysokie CRI ma znaczenie szczególnie w takich miejscach jak garderoba, łazienka czy toaletka – przy lustrach, przy których wykonywany jest makijaż, a także w kuchni i jadalni. Jedzenie w naturalnym, słonecznym świetle wygląda zdrowiej i apetyczniej, dlatego im wyższe CRI żarówki zastosowanej w tych pomieszczeniach, tym lepiej.
• Z kolei niskie CRI (poniżej 80 Ra) sprawi iż w danym pomieszczeniu wszystko wydawać się będzie przygaszone, mdłe, szare. Nie wpłynie to dobrze na samopoczucie domowników, a wzrok będzie męczyć się w nich znacznie szybciej. Pamiętaj, że światło wydobywa kolory i nawet najlepiej dobrane barwy i dodatki nie „wybrzmią” jeśli odpowiednio ich nie oświetlisz. Dlatego nigdy nie wybieraj do domu światła o wartości CRI niższej niż 80 Ra/CRI.

Należy jednak pamiętać, że o wrażeniu i odbiorze kolorystycznym przedmiotów we wnętrzu decyduje także jeszcze jeden parametr związany ze światłem i jest to jego temperatura barwowa, która może być różna i podobnie jak słońce w różnych porach dnia może nakładać różną barwę światła na białą kartkę papieru.

Temperatura barwowa światła

Temperatura barwowa światła określa barwę światła białego, a jego temperatura wyrażana jest w Kelwinach [K]. Temperaturę wyrażoną w ten sposób można podzielić na trzy kategorie:

• światło ciepłe - temperatura barwowa poniżej 3300 K (światło ma cieplejszy, bardziej żółty odcień)
• światło zimne (chłodne) - powyżej 5000 K (w kolorze zbliżające się w stronę niebieskiego)
• światło neutralne – między 3300 a 5000 K (barwa biała, dzienna, jest raczej chłodne, stymulujące)

Temperatura światła ma ogromny wpływ na samopoczucie domowników, ich koncentrację, wydajność pracy, a także na to, jak odbieramy dane wnętrze.

Jak dobrać temperaturę światła do wnętrza i strefy funkcjonalnej?

• światło zimne - pobudza do działania i sprzyja pracy, skupieniu się i koncentracji. Z tego powodu warto stosować je w gabinecie, na biurku, w sali konferencyjnej, etc.
• światło ciepłe – ułatwia zrelaksowanie się i wyciszenie, sprzyja odpoczynkowi i intymnym rozmowom, jest ciepłe i spokojne i dlatego najlepiej sprawdzi się w sypialni oraz w strefie wypoczynku w salonie.

Wybór oświetlenia względem pożądanej temperatury nie jest jednak tak prosty, gdyż zależnie od pory dnia i naszych codziennych potrzeb, w ramach jednego pomieszczenia potrzebujemy często zarówno zimnego, jak i ciepłego światła.

Poranne światło w łazience potrzebne do malowania się czy golenia będzie inne niż światło sprzyjające wyciszającej kąpieli. Jeśli Twój salon to także Twoje home office, będziesz potrzebować innej temperatury światła do pracy, a innej do wyciszenia się przy wieczornym odcinku ulubionego serialu. Podobnie w kuchni – chłodne światło sprzyja krojeniu składników i przygotowywaniu potraw, ale to w ciepłym świetle jedzenie apetyczniej się prezentuje, a rozmowa lepiej się „klei”.

Najnowsze rozwiązania i inteligentne systemy pozwalają już na automatyczną zmianę temperatury światła, sterowaną za pomocą pilota. Co jednak jeśli nie posiadamy takiego systemu, a chcielibyśmy cieszyć się energetyzującym, chłodnym światłem z rana i podczas pracy, oraz nastrojowym, klimatycznym oświetleniem wieczorem?

Tu z pomocą przychodzą dodatkowe punkty świetlne – kinkiety, lampy stołowe i podłogowe, podświetlenia, oświetlenia wewnętrzne szafek, itp.  Zaprojektuj oświetlenie tak, byś miał(a) w zanadrzu osobne zestawy na dzień i na wieczór, do pracy i do relaksu. W salonie wystarczy zgasić światło centralne i zapalić lampy stołowe i podłogowe. W sypialni klimat zrobią lampki nocne, a w łazience sprawdzą się świece, kinkiety oraz dodatkowe kinkiety kierunkowe, których użyjesz rano do wykonania makijażu i których nie będziesz zapalać wieczorem, szykując się do snu.

Stylistyka wnętrza i magia światła

Temperatura światła może także podkreślić lub zepsuć styl aranżacji wnętrza. We wnętrzach, w których liczy się maksymalna ekspozycja na naturalne światło słoneczne, przestronność i przytulny charakter (w stylu skandynawskim czy french chic) po zmroku najlepiej prezentować się będzie światło o barwie ciepłej. Z kolei w surowych wnętrzach minimalistycznych, najlepiej prezentuje się oświetlenie o barwie chłodnej, dobrze współgrające z typowymi dla tego stylu kolorami i materiałami.

Barwa źródła światła musi być także dobrana do koloru ścian, a odpowiednie zestawienie temperatury światła i koloru ścian, może zdziałać cuda! Zimne światło spłaszcza ciepłe barwy ścian, a podbija te chłodne. Źle wygląda także w zestawieniu ze ścianami o intensywnych barwach, gdyż sprawia, że stają się sine. Ciepłe światło z kolei tłumi zimne kolory, a rozświetla jasne, dlatego rewelacyjnie sprawdzi się w przypadku małych pomieszczeń, optycznie je powiększając.

Temperatura barwowa oraz wskaźnik oddawania barw to podstawowe parametry, na które musisz zwrócić uwagę dobierając światło do swojego wnętrza. Osobnym tematem jest dobór odpowiedniej żarówki, która najlepiej pasować będzie do lampy – jej kształt, moc, ilość lumenów, itp. Jeśli nie wiesz, na jakie parametry producenta oprawy świetlnej zwrócić uwagę i co one oznaczają dla żarówki, a co za tym idzie co wybrać, by zakupiona lampa najlepiej spełniła swoją rolę, przeczytaj nasz artykuł, w którym wyjaśniamy jak dobrać żarówkę do lampy, by jak najlepiej spełnić oczekiwania jej użytkownika.