Rodzaje żarówek – jest z czego wybierać!

Jak wybrać odpowiednią żarówkę?

Na rynku dostępnych jest wiele różnych typów i rodzajów żarówek. Różnią się one od siebie zasadami działania, właściwościami, żywotnością, poborem energii elektrycznej i wyglądem. W związku z tym, zanim kupisz żarówkę do swojej nowej lampy, zastanów się, jakie parametry powinno spełniać wybrane przez Ciebie źródło światła, jaka jest jego trwałość, energooszczędność, temperatura barwowa, a także czy jest kompatybilne z technologiami, z którymi będziesz chciał ją połączyć.

Poniżej znajdziesz podstawowe typy żarówek dostępnych na rynku, dowiesz się jakie żarówki dobrać do pomieszczeń w Twoim domu, jakie do zastosowania ze ściemniaczem i co możesz zrobić ze światłem za pomocą smartfona i aplikacji. Jeśli natomiast interesują Cię konkretne parametry światła, przeczytaj nasz artykuł TUTAJ. Polecamy także kompaktowy poradnik doboru żarówki do lampy czyli „Jak dobrać żarówkę do lampy? Krótki poradnik, który wszystko Ci rozjaśni!

Od pierwszej żarówki Edisona do żarówek stosowanych obecnie, ten najważniejszy wynalazek XIX wieku, przeszedł bardzo długą, technologiczną drogę, mającą na celu poprawę jakości i barwy światła, wydłużenie żywotności żarówki i zmniejszenie poboru energii elektrycznej. Wśród najbardziej powszechnych źródeł światła dostępnych współcześnie, mamy do wyboru:

• tradycyjne żarówki żarowe
• żarówki halogenowe
• świetlówki
• oraz diody LED

Żarówki żarowe

Żarówki żarowe / wolframowe to najbardziej tradycyjny i przez długi czas najczęściej stosowany w domach rodzaj żarówki, w którym źródłem światła jest rozgrzane przepływającym prądem włókno, wykonane z wolframu i umieszczone w szklanej bańce wypełnionej mieszanką gazów szlachetnych. Żarówki żarowe pasują do większości klasycznych lamp, lampek i żyrandoli, jak i niemal wszystkich pomieszczeń. Choć są tańsze od innych żarówek (na przykład żarówek LED), są nieekonomiczne i nieekologiczne w użytkowaniu. Trzeba jednak przyznać, że ten rodzaj źródła światła zapewnia wierne odwzorowanie kolorów, co wpływa bardzo korzystnie na samopoczucie domowników. Ich światło nie męczy oczu, jego temperatura jest niezmienna i sprawia, że czujemy się po prostu dobrze.

Jak już wspomnieliśmy, żarówki żarowe mają krótką żywotność w porównaniu z innymi rodzajami żarówek (ok 1.000 godzin świecenia w przypadku żarówki żarowej w porównaniu z 10.000h w przypadku świetlówek kompaktowych i 20.000–30.000h w przypadku oświetlenia LED) i charakteryzują się dużym poborem energii oraz wysoką emisją dwutlenku węgla do atmosfery. To właśnie z tego powodu, zgodnie z dyrektywą unijną, od 1 września 2009 roku sklepy w UE nie mogły już zamawiać tradycyjnych żarówek 100W, od 1 września 2010 roku wycofano żarówki o mocy od 75W, od 1 września 2011 roku od 60W, a rok później – żarówki o mocy od 25W. Zapisy te dotyczyły jednak wyłącznie źródeł światła przeznaczonych do użytku domowego, co pozwoliło na stosowanie praktyk umożliwiających ich swobodny zakup. W związku z tym, by osiągnąć zamierzony efekt, wprowadzono dodatkowe zapisy, zgodnie z którymi producent bądź importer żarówek żarowych ma obowiązek udowodnienia, że produkt wprowadzany na rynek UE jest lampą specjalną w oparciu o jej parametry techniczne. Możemy zatem stwierdzić, że w krajach Unii Europejskiej era hegemonii żarówek tradycyjnych dobiegła końca w 2016 roku, a mieszkańcy krajów europejskich musieli zaprzyjaźnić się z innymi – bardziej ekologicznymi - rodzajami źródeł światła.

Świetlówki

Nieekonomiczne i nieekologiczne, tradycyjne żarówki wolframowe zostały zastąpione między innymi  energooszczędnymi świetlówkami. Od klasycznych żarówek różni je przede wszystkim sposób emisji światła. O ile w żarówce żarowej elementem świecącym jest rozgrzany do wysokiej temperatury żarnik, to w świetlówce światło wydziela się w wyniku wyładowań w oparach rtęci (przez co muszą być odpowiednio utylizowane).

Wśród żarówek tego typu znajdziemy zarówno świetlówki spiralne, jak i dekoracyjne oraz w formie „rurek” do zastosowania w miejscach, w których źródło światła jest niewidoczne.

Podstawową zaletą świetlówek jest ich długa żywotność (nawet do 10 lat), dobra cena oraz stosunkowo niewielkie zużycie energii. Dzięki temu, że zużywają do 80% światła mniej niż tradycyjne żarówki doskonale sprawdzają się w miejscach pracy - w pomieszczeniach, w których światło świeci się długo i w sposób ciągły, gdyż ich częste wyłączanie i wyłączanie powoduje skrócenie ich żywotności. Światło emitowane przez świetlówki jest zdrowe dla oka i ma wysoki wskaźnik oddawania barw.

Wady? Po włączeniu świetlówki muszą się przez chwilę rozgrzewać, a z czasem zauważalny jest spadek jakości dawanego przez nie światła. Ten rodzaj źródła światła nienajlepiej sprawdza się także w niskich temperaturach, przez co świetlówki nie nadają się na zewnątrz budynku i do nieogrzewanych pomieszczeń.

Co jednak najważniejsze dla użytkowników domowych wnętrz, świetlówki mogą też wpływać na odbiór kolorów, przez co tapety i pomalowane ściany mogą mieć nieco inną barwę przy naturalnym, a inną przy sztucznym świetle świetlówki.

Żarówki LED

Kolejnym, niezwykle popularnym obecnie rodzajem żarówki są diody LED. Źródłem światła w tym wypadku nie jest żarnik ani wyładowanie, lecz dioda elektroluminescencyjna. To nowoczesne źródło światła posiada wiele zalet w tym wyjątkowo długą żywotność, niskie zużycie energii elektrycznej, natychmiastowy zapłon i krótki czas osiągania pełnej jasności. Co więcej, w przeciwieństwie do tradycyjnych żarówek, żarówki LEDowe nie nagrzewają się,  są nieczułe na wstrząsy i bardziej odporne na włączanie i wyłączanie. Mimo wyższej ceny żarówki te są więc znacznie bardziej ekonomiczne.

Wśród diod LED znajdziemy zarówno takie, które imitują kształtem tradycyjne żarówki wolframowe, listwy LED, jak i reflektory, będące doskonałym zamiennikiem reflektorów halogenowych (w przeciwieństwie do nich nie nagrzewają oświetlanej powierzchni). Więcej o żarówkach LED – ich rodzajach i zastosowaniach, przeczytasz w naszym artykule TUTAJ.

Dekoracyjne żarówki filamentowe LED

Dekoracyjne żarówki filamentowe LED z żarnikiem łączą w sobie klasyczny wygląd tradycyjnych żarówek Edisona z nowoczesną technologią LED, co czyni je atrakcyjnym wyborem do różnorodnych wnętrz. Żarówki filamentowe LED zachowują estetykę tradycyjnych żarówek, dzięki czemu idealnie wpisują się w styl vintage i retro. Oferują różnorodne kształty, takie jak klasyczne kuliste, cylindryczne czy w formie świeczek, co pozwala na szeroką gamę zastosowań dekoracyjnych. W porównaniu do tradycyjnych żarówek żarnikowych, które zużywają znacznie więcej energii, żarówki filamentowe LED są znacznie bardziej energooszczędne. Oferują tę samą ilość światła przy mniejszym zużyciu energii. Żarówki filamentowe LED emitują ciepłe, przyjemne światło, które tworzy przytulną atmosferę w pomieszczeniach. Dodatkowo, wiele modeli jest dimmowalnych, co pozwala na dostosowanie natężenia światła do różnych potrzeb i nastrojów. Więcej o żarówkach dekoracyjnych przeczytasz w naszym artykule tutaj.

Żarówki flamentowe prezentują się szczególnie dobrze, jeśli zostaną zastosowane w lampach z transparentnymi, stylizowanymi kloszami (takimi jak te z kolekcji Longis) lub kloszami wykonanymi ze szkła w przydymionym odcieniu (zobacz kolekcję Avia Black).

Żarówki halogenowe

To żarówki, w których wykorzystuje się halogen, który zwiększa temperaturę żarnika. Żarówki te wiernie oddają kolory (choć mogą je lekko nasycać) i charakteryzują się także szybkim zapłonem oraz niską ceną.

I choć żarówki halogenowe świecą jaśniej i dłużej niż wycofane już ze sprzedaży w Polsce żarówki tradycyjne, to nadal przegrywają ze świetlówkami i LED-ami. Przede wszystkim działają krócej niż one i zużywają więcej energii. Ponadto działają wyłącznie przy niskim napięciu.

Jednocześnie, dzięki występowaniu w bardzo małych rozmiarach, są niezastąpione przy oświetleniu wbudowanym i punktowym (sufitowym, w szafkach kuchennych, etc.)

Zadbaj o klimat… w domu – z żarówkami ze ściemniaczem

Żarówka ze ściemniaczem to doskonałe rozwiązanie, które pozwoli nam stworzyć klimat w tych pomieszczeniach, w których jest on najistotniejszy, czyli w salonie i sypialni. Dzięki ściemnianemu oświetleniu nie tylko zadbasz o nastrój w domu, ale także dopasujesz jasność oświetlenia do pory dnia czy aktywności, jaką w danym momencie wykonujesz. Co więcej, zastosowanie nowoczesnych systemów ściemniających - w przeciwieństwie do ściemniaczy stosowanych w przeszłości, które jedynie regulowały natężenie światła - pozwala zaoszczędzić pieniądze, a dodatkowo jest rozwiązaniem ekologicznym.

Z jakimi żarówkami ściemniacze współpracują najlepiej? Jak już wspomnieliśmy, ściemniacze w połączeniu z klasycznymi żarowymi żarówkami pozwalają na zmianę jasności światła, jednak żarówka nie zużywa przy tym mniejszej ilości prądu, co jednocześnie nie wydłuża jej żywotności. Tradycyjne świetlówki nie są kompatybilne ze ściemniaczami, natomiast ściemniacze oświetlenia halogenowego służą przede wszystkim zwiększeniu żywotności źródeł światła (nawet o 70%).

Najlepszym rodzajem żarówki do wykorzystania ze ściemniaczem jest zatem żarówka LED, która pozwoli nie tylko osiągnąć temperaturę i natężenie światła przyjemne dla wzroku, ale także umożliwi oszczędność pieniędzy i będzie przyjazna środowisku. (Uwaga: wybierając żarówkę LED do zastosowania ze ściemniaczem, szukaj diod LED, których opakowanie wskazuje, że można je z nimi sparować).

Ściemniacze lamp wiszących, sufitowych, czy listew LED mają obecnie najczęściej formę nowoczesnego włącznika światła z pokrętłem, którym można sterować ręcznie lub pilotem, dla jeszcze większego komfortu użytkowania. Dostępne są także ściemniacze dotykowe oraz akustyczne.

Zdalne sterowanie oświetleniem

Skoro jesteśmy już przy temacie zdalnego sterowania oświetleniem, warto wspomnieć o tym, że w dobie obecnych technologii można sterować światłem nie tylko za pomocą osobnego pilota, ale także z poziomu smartfona i aplikacji. Specjalne programy pozwalają na sterowanie oświetleniem podczas Twojej nieobecności (na przykład w czasie wakacji) i symulowanie obecności w mieszkaniu czy budynku.

Sterowanie światłem z poziomu aplikacji umożliwia także zaprogramowanie specjalnych scenariuszy świetlnych, które dostosowane będą do waszych typowych aktywności – kolacji, oglądania serialu na kanapie czy czytania książki.

Ciekawymi rozwiązaniami oświetleniowymi jest także umieszczone wewnątrz mieszkania czy domu oświetlenie nocne uruchamiające się pod wpływem ruchu i emitujące bardzo delikatny strumień, który umożliwia bezpieczne przemieszczanie się bez konieczności ręcznego włączania światła górnego. W rozwiązaniach wymagających nowych technologii najlepiej sprawdzają się przystosowane do tego, specjalistyczne żarówki LED.

Mamy nadzieję, że wiesz już jakie żarówki wybrać by oświetlić przestrzeń w swoim domu, jak i wokół niego. Pamiętaj, by zawsze kupować żarówki wysokiej jakości, gdyż tylko one zapewnią Ci zgodność z parametrami opisanymi na opakowaniu oraz zdrowe, ekonomiczne i ekologiczne oświetlenie Twojej domowej przestrzeni.